Av. Banu KÖK DUMAN tarafından gönderildi.
Avukatlar ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeleri, ihtiyaç duyulma sebebinin izah edilmesi ve vekâletnamenin ilgili kuruma sunulmasına istinaden Avukatlık Kanunu md.2/3 gereğince bilgi edinme ve örnek alma yetkisine sahiptir.
Avukatların bilgi edinme hakkı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında olmamakla birlikte, Avukatlık Kanunu’ndan kaynaklanmaktadır.
Hukuki Dayanak ve Emsal Karar
Avukatlık Kanunu md.2/3: ‘’Yargı organları, emniyet makamları, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüsleri, özel ve kamuya ait bankalar, noterler, sigorta şirketleri ve vakıflar avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmak zorundadır. Kanunlarındaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu kurumlar avukatın gerek duyduğu bilgi ve belgeleri incelemesine sunmakla yükümlüdür. Bu belgelerden örnek alınması vekâletname ibrazına bağlıdır. Derdest davalarda müzekkereler duruşma günü beklenmeksizin mahkemeden alınabilir.’’
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 2013/18783 E. ve 2013/19003 K. sayılı kararı: ‘’Dosyada mevcut belgeler birlikte değerlendirildiğinde, davacı yanın talebi usul ve yasalara uygun olduğundan davacı vekilinin, müvekkilinin kullanmış olduğu kredi nedeni ile masraf vs. Ödemeler hakkında vekiline bilgi verilmesi yasal zorunluluk olup, davacı yanın somut bilgi ve belge olmadan dava açması halinde davacı aleyhine maddi külfet getirmesi muhtemel olduğundan davacı yanın davasının kabulüne, taraflar arasında oluşan muarazıın bu şekilde giderilmesine karar vermek gerekmiştir.’’
Danıştay 10. Daire’sinin 2011/8782 E. ve 2015/1932 K. sayılı kararı: ‘’Dava; davacı şirkete borçlu olan şahsın, hakkında başlatılan icra takibi devam etmekte iken, vefat etmesi üzerine, borcun yeni muhatabı olan yasal mirasçılarının öğrenilmesi amacıyla şahsa ait nüfus bilgilerinin verilmesi istemiyle davacı şirketin avukatı tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin 21.5.2010 tarih ve 17955 sayılı Şişli Kaymakamlığı İlçe Nüfus Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır. Uyuşmazlıkta, borçlu olan şahsa ait nüfus bilgilerinin alacaklı durumunda olan şirket vekilince icra takibinde kullanılmak üzere istenildiği hususunda tereddüt bulunmadığından, elde edilmemesi halinde hak arama özgürlüğünün kısıtlanması sonucuna yol açabilecek söz konusu bilgilere erişimin, davacı açısından hukuksal sonuç doğurduğu, bu nedenle hak arama hürriyeti ve adil yargılanma hakkı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda, borçlu olan şahsa ait nüfus bilgilerinin davacı şirket vekiline verilmemesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında da hukuki isabet bulunmamaktadır.’'
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları
Avukatlar, Avukatlık Kanunu md.2/3 hükmüne dayanarak, ilgili kurumun işyerinde arama yapmak, fotoğraf çekmek veya görüşme yaptıkları kişilerin seslerini kayda almak yetkisine sahip değildir.