Av. Fatih Özerol tarafından gönderildi.
İşçinin temel haklarından biri olan yıllık izin, işçinin en az 1 (bir) yıl boyunca iş yerinde çalışması neticesinde, meydana gelen yıpranmaya istinaden tanınmış olan dinlenme ve yenilenme hakkıdır. Yıllık izin ile işçinin, iş yerinden uzaklaşarak kendisine ve ailesine vakit ayırması amaçlanmıştır. Yıllık izin ücretli bir izin olup, işveren, işçinin izne çıkmadan önce izin ücretini ödemekle yükümlüdür.
Kanuni Düzenleme ve Emsal Karar
T.C. Anayasası md.50/3-4: ‘’Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.’’
Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.’’
İş Kanunu md.53/1: ‘’İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.’’
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2018/8380 E. ve 2018/14583 K. sayılı kararı: ‘’Taraflar arasında uyuşmazlık, işçinin kullandırılmayan izin sürelerine ait alacağı bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. Somut uyuşmazlıkta, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının 8 tam yıl hizmet süresi karşılığı toplam 130 gün yıllık ücretli izne hak kazandığı, kullandırıldığı ispatlanamayan 70 gün karşılığı izin alacağı bulunduğu kabul edilerek hesaplama yapılmıştır. Ne var ki; Mahkemece varılan sonuç dosya içeriği ile örtüşmemektedir. Davacının, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında yıllık ücretli izin kullandığı belirtilmiş, davalı ise 2012 ve 2013 yıllarında toplam 40 gün yıllık izin kullandığını gösteren davacı imzalı yıllık izin defteri ibraz etmiştir. Buna göre, davacının 2010 yılında 14, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında 20'şer gün olmak üzere toplam 74 gün yıllık ücretli izin kullandığı, kullandırıldığı ispatlanamayan 56 gün karşılığı yıllık ücretli izin alacağının bulunduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece, davacının 56 gün karşılığı yıllık ücretli izin alacaklısı olduğu kabul edilerek bu alacak hüküm altına alınmalı iken, 70 gün karşılığı yıllık ücretli izin alacağının hüküm altına alınmış olması hatalı bulunduğundan bozmayı gerektirmiştir.’’
Çalışma Süresine Göre Yıllık İzin Süreleri
İşçinin 1 (bir) yıldan 5 (beş) yıla kadar çalışma süresi mevcut olması halinde 14 (on dört) gün, 5 (beş) yıldan 15 (on beş) yıla kadar çalışma süresi mevcut olması halinde 20 (yirmi) gün, 15 (on beş) yıldan daha fazla çalışma süresi mevcut olması halinde 28 (yirmi sekiz) günden az olmamak şartıyla yıllık izin süreleri mevcuttur.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. İş Kanunu’nda belirlenen yıllık ücretli izin sürelerinin istinası: 18 (on sekiz) ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 (elli) ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 (yirmi) günden az olamaz.
İşletilecek Faiz, Zamanaşımı, Görevli ve Yetkili Mahkeme
Yıllık ücretli izin alacağı işçiye ödenmemesi halinde, işçi iş sözleşmesini ihtarname ile feshetmesi halinde ihtarnamenin tebliğ tarihi, ihtarname olmaması halinde dava tarihi itibariyle işletilecek olan yasal faiz oranı uygulanır.
Yıllık ücretli izin alacağı iş sözleşmesinin fesih tarihi üzerinden 5 (beş) yıl geçmesi halinde zamanaşımına uğrar. 25.10.2017 tarihinden önce iş sözleşmesinin feshedilmiş olması halinde bu süre 10 (on) yıl olarak uygulanır.
Yıllık ücretli izin alacağı, işçinin çıplak ücreti üzerinden hesaplanır.
Yıllık ücretli izin alacağına ilişkin görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. İş mahkemelerinin olmadığı yargı çevrelerinde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Yetkili mahkeme ise işverenin veya işin yapıldığı yer mahkemeleridir.